Κοινωνία

Αρχή Προστασίας Δεδομένων: Νόμιμη η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Η Γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, δίνει το «πράσινο φως» για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

Νόμιμη, πρόσφορη και αναγκαία η τηλε-εκπαίδευση, σχολίασε το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων με αφορμή τη Γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), με την οποία δίνει το «πράσινο φως» για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση.

 Αναλυτικότερα, όπως ανέφερε το υπουργείο σε σχετική ενημέρωση, η Γνωμοδότηση της Αρχής (4/2020, 7.9.2020), έκρινε ότι η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως αυτή ψηφίστηκε πρόσφατα, είναι «απολύτως συμβατή µε τη βασική αποστολή του Κράτους για παροχή εκπαίδευσης και δεν αντίκειται στη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα». Έκρινε, επίσης, ότι είναι «πρόσφορο μέτρο για τη διατήρηση της σχέσης εκπαιδευτικού-µαθητή» και «αναγκαίο εν µέσω υγειονομικής κρίσης», καθώς η χρήση µέσων, όπως η ασύγχρονη τηλε-εκπαίδευση, δεν είναι δυνατόν εκ της φύσεώς της να έχει τα ίδια αποτελέσματα.

Ακόμη, λαμβάνοντας υπόψη ότι και η «ζωντανή μετάδοση» του μαθήματος γίνεται σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως αυτή της πανδημίας, µε τη λήψη προστατευτικών µέτρων και εγγυήσεων, η Αρχή έκρινε ότι «τα συγκρουόμενα συνταγματικά αγαθά βρίσκονται σε αρμονία» και ότι «η ορθότητα της κρίσης αυτής είναι προφανής στην περίπτωση της "κλασσικής" σύγχρονης τηλεκπαίδευσης σε καιρό πανδημίας, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα λειτουργίας της τάξης σε σχολική αίθουσα».

«Επομένως, παρά τις αιτιάσεις των καταγγελλόντων περί του αντιθέτου, η Αρχή έκρινε ότι είναι νόμιμη η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση και ότι επιτρέπεται στις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία», επισημάνθηκε από πλευράς υπουργείου.

Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 63 του ν. 4686/2020, όπως ισχύει µετά την τροποποίησή του µε την από 10/08/2020 ΠΝΠ, η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν εξ αποστάσεως επιτρέπεται «μόνο σε περίπτωση επιδημικών νόσων». Σκοπός της δυνατότητας αυτής, όπως αναφέρεται στον νόμο είναι «αποκλειστικά η παροχή εκπαίδευσης».

Σύμφωνα με την εν λόγω νομοθεσία, δεν επιτρέπεται η καταγραφή και αποθήκευση του παραδιδόμενου μαθήματος, παρά μόνον η ζωντανή μετάδοση ήχου ή/και εικόνας σε πραγματικό χρόνο για τον ανωτέρω συγκεκριμένο σκοπό. «Τα μεταδεδομένα που τυχόν παράγονται στο ίδιο ως άνω πλαίσιο διατηρούνται για συγκεκριμένο εύλογο χρονικό διάστημα, όπως αυτό προσδιορίζεται στο πλαίσιο επεξεργασίας των συγκεκριμένων δεδομένων, μετά την πάροδο του οποίου καταστρέφονται», αναφέρεται στην δεύτερη παράγραφο του άρθρου 63. Επιπλέον, η επεξεργασία των εν λόγω μεταδεδομένων επιτρέπεται «αποκλειστικά για σκοπούς ερευνητικούς ή στατιστικούς».

«Πράσινο φως» και για τις αποφάσεις του υπουργείου σχετικά με την αναγραφή της διαγωγής και απαλλαγή από τα Θρησκευτικά

Με την Απόφαση 32/2020 (7.9.2020), η ΑΠΔΠΧ έκρινε ότι η αναγραφή του χαρακτηρισμού της διαγωγής στους τίτλους και στα πιστοποιητικά σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι νόμιμη. «Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια αλλαγή στάσης της Αρχής», σχολίασε το υπουργείο και ενημέρωσε ότι θα λάβει υπόψη του τη νέα θέση της Αρχής και θα τοποθετηθεί σχετικώς, με αφορμή και την αναμόρφωση του συνολικού πλαισίου για τα παιδαγωγικά μέτρα.

Με την ίδια Απόφαση, η ΑΠΔΠΧ έκρινε επίσης ότι «για την απαλλαγή από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των Θρησκευτικών αρκεί η δήλωση ότι λόγοι συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή του μαθητή στο μάθημα των Θρησκευτικών». Η κρίση αυτή, όπως επισημάνθηκε από το υπουργείο, είχε διατυπωθεί από την ΑΠΔΠΧ και σε προηγούμενη Απόφαση (28/2019).

Από το υπουργείο υπογραμμίστηκε ότι έχει ήδη τροποποιήσει προηγούμενη σχετική εγκύκλιο (23.1.2015) και έχει εκδώσει νέα εγκύκλιο (10.8.2020), σύμφωνα με την οποία για την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών αρκεί υπεύθυνη δήλωση ότι λόγοι θρησκευτικής συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή του μαθητή στο εν λόγω μάθημα. «Με την εγκύκλιο αυτή, το Υπουργείο Παιδείας συμμορφώθηκε πλήρως με την Απόφαση 1749/2019 του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία και προσδιόρισε το περιεχόμενο της εν λόγω υπεύθυνης δήλωσης», τόνισε το υπουργείο.

Φίλης: Δραματικά έκθετη η υπουργός Παιδείας 

Σε δήλωση του, ο τομεάρχης Παιδείας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Α΄ Αθήνας, Νίκος Φίλης, αναφέρει:

«Πριν από λίγο καιρό σε ανακοίνωσή μας, είχαμε ευχηθεί στην υπουργό Παιδείας "καλά ξεμπερδέματα" αναφορικά με μια σειρά από παράνομες και παράτυπες ενέργειες του υπουργείου Παιδείας που στον πυρήνα τους είχαν ως πρόβλημα τον κίνδυνο παραβίασης των Προσωπικών Δεδομένων και του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωστού ως GDPR.  Δυστυχώς, για την κυρία υπουργό αντί για καλά ξεμπερδέματα, θα έχει από εδώ και πέρα να αντιμετωπίσει άσχημα μπλεξίματα, εφ` όλης της ύλης, των νομοθετικών της παρεμβάσεων για τη ρύθμιση κρίσιμων δικαιωμάτων και ελευθεριών μαθητών και εκπαιδευτικών, τα οποία αποπειράθηκε να καταπατήσει βάναυσα. Αναφερόμαστε στις τρεις βαρυσήμαντες αποφασιστικές παρεμβάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), που εκδόθηκαν μετά από προσφυγές ενδιαφερομένων συνδικαλιστικών Ενώσεων και πολιτών. Πρόκειται για δύο αποφάσεις σχετικά με τη διαγωγή στα απολυτήρια και την απαλλαγή από τα Θρησκευτικά και μία γνωμοδότηση για την τηλεκπαίδευση, που συνιστούν κόλαφο για το υπουργείο Παιδείας και προσωπικά για την κυρία υπουργό. 

1. Η Αρχή, εξαναγκάζει την κυβέρνηση σε άτακτη υποχώρηση στο ζήτημα της αναγραφής της διαγωγής στους απολυτήριους τίτλους σπουδών, δικαιώνει τον ΣΥΡΙΖΑ που την κατάργησε και ζητά από την κυβέρνηση να πάρει πίσω τη σχετική ρύθμιση που ψήφισε μαζί με την Ελληνική Λύση. Ο δια βίου στιγματισμός των μαθητών δεν πέρασε. Είναι μια σημαντική νίκη για τα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες της νέας γενιάς , που βρίσκονται στο στόχαστρο της αντιδραστικής και αυταρχικής δεξιάς διακυβέρνησης.
2. Η Αρχή, επιβάλλει στην κυβέρνηση να νομοθετήσει ότι αρκεί η επίκληση λόγων "συνείδησης" για την απαλλαγή μαθητών από τα Θρησκευτικά. Η κυβερνητική ρύθμιση για την επίκληση "θρησκευτικής συνείδησης" που αποσκοπούσε να καταστήσει δυσχερή την απαλλαγή από το μάθημα, κατέπεσε. Είναι και αυτή μια σημαντική επιτυχία, όλων όσοι αγωνίζονται για ένα ουδετερόθρησκο σχολείο που θα σέβεται τις πεποιθήσεις όλων των μαθητών του και θα είναι απαλλαγμένο από την θρησκευτική κατήχηση.
3. Η Αρχή, τέλος, εξέδωσε γνωμοδότηση-κόλαφο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση που κονιορτοποιεί κυριολεκτικά τους ισχυρισμούς της υπουργού Παιδείας και αποκαλύπτει όλα τα ψέματα που χρησιμοποίησε για να πείσει ότι μια διάτρητη διαδικασία, όπως αυτή που επέλεξε, δεν ενέχει κινδύνους παραβίασης των προσωπικών δεδομένων.

Ειδικότερα η Αρχή:

• Σε κανένα σημείο της απόφασής της δεν επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό της κυρίας Κεραμέως στη Βουλή ότι είχε προηγηθεί διαβούλευση με την Αρχή για τα ζητήματα της τηλεκπαίδευσης. Η εξαπάτηση της Βουλής, την οποία είχε καταγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται. Η Αρχή, καταδικάζει το γεγονός ότι δεν υπήρξε διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας. Συνεπώς, η τηλεκπαίδευση, ήταν νομικά στον αέρα, δεν είχε συζητηθεί επίσημα με την ΑΠΔΠΧ, και παραβίαζε ουσιώδεις κανόνες του GDRR, τους οποίες η Αρχή αναφέρει αναλυτικά και δίνει προθεσμία τριών μηνών στο υπουργείο Παιδείας να τους σεβαστεί και να σταματήσει να τους καταπατά.
• Ξετινάζει την περιβόητη Έκθεση Αντικτύπου, την οποία θεωρεί ανυπόστατη αφού εκπονήθηκε και υπογράφεται από αναρμόδιο πρόσωπο κι όχι από εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα, ενώ, δεν προκύπτει από την εσωτερική διακίνηση εγγράφων του υπουργείου η έγκρισή της από την υπουργό Παιδείας. Ουσιαστικά την θεωρεί ως μη γενόμενη και επί της ουσίας και κατά τον χρόνο που ισχυρίζεται το υπουργείο ότι είχε εκπονηθεί. Αναφέρει ρητά ότι δεν φέρει την κατά νόμο έγκυρη έγγραφη ή ηλεκτρονική σήμανση ως υπηρεσιακό έγγραφο (αρ, πρωτοκόλλου, ηλεκτρονική υπογραφή κλπ) που να αποδεικνύουν ότι όντως διενεργήθηκε στο χρόνο που δηλώθηκε από την υπουργό. Στο σημείο αυτό έχουμε μια ατιμωτική για κάθε πολιτικό πρόσωπο αιχμή για εκ των υστέρων κατασκευή και νομιμοποίηση υπηρεσιακού εγγράφου. Την οποία η κυρία Κεραμέως, αποφάσισε να αντιμετωπίσει ως πρώιμο φθινοπωρινό πρωτοβρόχι, αν κρίνουμε από την ανακοίνωση που εξέδωσε, διαστρεβλώνοντας την απόφαση της Αρχής.
• Διαχωρίζει τη διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με σύγχρονη τηλεκπαίδευση (την οποία πολύ σωστά αποδέχεται, σε συνθήκες πανδημίας) από τη "ζωντανή" μετάδοση του μαθήματος μέσα από την τάξη, λέγοντας, ότι η συναίνεση της Αρχής επί της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, δεν επεκτείνεται και στη live μετάδοση από την τάξη, που εμπεριέχει μια σειρά κινδύνους που τους απαριθμεί, "καρφώνοντας" το υπουργείο Παιδείας ότι τους αποσιωπά.
• Ασκεί καταλυτική κριτική στη σύμβαση του υπουργείου με την εταιρία Cisco, που αφήνει απροστάτευτα τα προσωπικά δεδομένα μαθητών και εκπαιδευτικών και που δίνει το δικαίωμα στην αμερικανική πολυεθνική να τα διατηρεί για εμπορικούς σκοπούς για επτά ολόκληρα χρόνια! Επίσης, να τα μεταβιβάζει εκτός Ε.Ε. και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ κάτι που έχει απαγορεύσει με απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αφού οι ΗΠΑ δεν θεωρούνται ασφαλής χώρα για τα προσωπικά δεδομένα. Από τις επισημάνσεις αυτές τίθεται θέμα πιθανών οικονομικών ωφελημάτων τρίτων, της Cisco, εν προκειμένω. Να, λοιπόν, ο λόγος που η κυρία Κεραμέως αρνήθηκε επανειλημμένα να καταθέσει στη Βουλή τις συμβάσεις με την Cisco, που της ζητά επίμονα ο ΣΥΡΙΖΑ.

Οι τρεις αυτές αποφάσεις, αφήνουν δραματικά έκθετη την υπουργό Παιδείας, η οποία με τις ανακοινώσεις της δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αποδεικνύει τον πανικό της. Το υπουργείο Παιδείας δεν είναι μόνο εξοργιστικά ανέτοιμο να ανοίξει με ασφάλεια τα σχολεία εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Με απύθμενο θράσος ασχημονεί εξακολουθητικά και τολμά να καταπατά νόμους, και ευρωπαϊκές συμβάσεις, να παραπλανά και να εξαπατά τη Βουλή και να προκαλεί την εκπαιδευτική κοινότητα, στήνοντας deals πότε με τους σχολάρχες, πότε με αμερικάνικες πολυεθνικές και πότε με τους χορηγούς των ...παγουρίνο. 

Ειδικά, όμως, η περιφρόνηση των νόμων και των κανονισμών που διέπουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η μη σύννομη επεξεργασία, διακίνηση και κατάθεση δημοσίου εγγράφου (Εκτίμηση Αντικτύπου) για το οποίο η Αρχή υπονοεί ακόμη και την πράξη της πλαστογράφησής του, συνιστούν μείζον πολιτικό θέμα και κρίσιμο ζήτημα δημοκρατίας, που πρέπει να απασχολήσει τη Βουλή και την ηγεσία της κυβέρνησης».